جنگل فندقلو اردبیل، دیار دشت‌های بابونه و لاله‌های داغدار

عید 1402 همراه پدر عزیزم تا پنجم مشغول دید و بازدید با اقوام بودیم و ازاینکه پدرم بعد از پشت سرگذاشتن یک دوره کسالت دوباره توانسته بود پا به پای من قدم بردارد خیلی خوشحالم می کرد توضیح خیلی مختصری در مورد زندگی گذشته م دو تا خواهر کوچکتر دارم مادرم در 40 سالگی اش متاسفانه در گیر بیماری سرطان شدند و در سن کم مادرم را از دست دادم از ان سال پدرم هم برایمان پدری کرد هم مادری ارزش ایشان برایم خیلی بالاست شاید به ضرس قاطع بتوانم بگویم که حکم همه چیز و همه کس را برایمان داشته تا به الان که داخل دهه 4 ام زندگی ام هستم؛

روز پنجم عید بود خاله ام تماس گرفتند که اگر مایل هستیم به همراهشان سفری به اردبیل و فندقلو داشته باشیم هرچند ک این روزا و با این شرایط اصلا حس و حال عید نیست و بوی عید نمیاد ولی اول بهار همیشه قشنگه... به اصرار پدرم خودم یکی از خواهرانم و همسرش بهمراه خواله و شوهر خاله جان به ماشین شوهر خاله راهی فندق لو که از جاهای دیدنی اردبیل هست، شدیم. اخیرا شنیده بودیم که فندقلو جزو مناطق توریستی بین المللی بحساب می آید و جاذبه های دیدنی بسیاری دارد

اگر قبلا به اردبیل رفته باشید یا آب‌وهوای آن را بشناسید، احتمالا می‌دانید که این منطقه از روزهای پایانی تابستان مستقیما وارد زمستان می‌شود و سرمای شدید و بارش‌های سنگین باران و برف شروع می‌شود! در زمستان در این اطراف پرنده پر نمی‌زند. به‌جز دمای پایین هوا همه درختان سرسبز و طبیعت زنده به خواب عمیق زمستانی فرو می‌روند و گزینه زیادی برای تفریح و گردش باقی نمی‌ماند. به خاطر همین بهار و تابستان زمان بهتری برای سفر به فندقلوی اردبیل است.

بهترین مسیر دسترسی به جنگل فندقلوفاصله تهران تا جنگل فندقلو ۶۲۶ کیلومتر است؛ معادل حدود ۸ ساعت رانندگی. برای رفتن به اردبیل از تهران دو راه وجود دارد؛ یکی از آن‌ها از قزوین، رودبار، تالش، آستارا و گردنه حیران عبور می‌کند. دومی که مسیر کوتاه‌تری است، مسیر تهران-سرچم است. راه دوم از بزرگراه کرج-قزوین شروع می‌شود. در این مسیر از کنار شهرهای کرج، قزوین و زنجان عبور می‌کنید.

بسته به اینکه کدام مسیر را برای رفتن به اردبیل انتخاب کنید ۳ راه به سوی جنگل فندقلو پیش روی شماست:

۱. جنگل فندقلو از گردنه حیران۲. فندقلو از شهرستان نمین۳. جنگل فندقلو و کوهپیمایی مسیر گردنه حیران: در جاده مارپیچ گردنه حیران (همان جاده آستارا به اردبیل) حدود ۲۰۰ متر مانده به تونل حیران در سمت راست جاده یک راه فرعی وجود دارد که از بالای تونل رد می‌شود. به این جاده بپیچید و این راه فرعی را چند دقیقه ادامه دهید تا به دوراهی برسید. در اینجا سر ماشین را به مسیر سمت چپی کج کنید. این جاده به طرف روستای گیلده و بعد جنگل فندقلو می‌رود.

مسیر شهرستان نمین: این راه مناسب‌تر است و پیچ و خم کمتری دارد. کافی‌ست خودتان را به نمین که ۳۰ دقیقه با اردبیل فاصله دارد برسانید و دقیقا بعد از اولین جایگاه CNG وارد مسیر فندقلو شوید. در این مسیر روستاهای ننه کران، دودران، خانقاه سفلی و آرپا تپه را پشت سر می‌گذارید و نهایتا به جنگل فندقلو می‌رسید.

مسیر کوهپیمایی: همین اول بگویم که اگر با خانواده سفر می‌کنید این مسیر مناسب شما نیست. معمولا گروه‌های کوهپیمایی با تجهیزات کامل و راهنمای کاربلد مسیر پیاده‌روی به فندقلو را از آبشار لاتون و دریاچه سوها آغاز می‌کنند.

ما مسیر شهرستان نمین را انتخاب کردیم البته به کمک نرم افزار ویز چون تقریبا مسیر جاده ای تجربه ی اول همه ما بود و اشنایی چندانی به مسیر نداشتیم

فاصله تهران تا جنگل فندقلو ۶۲۶ کیلومتر است. آب و هوای جنگل فندقلو در بهار و تا اواسط تابستان خیلی خنک می‌شود و به نظرم بهترین زمان سفر به جنگل فندقلو هم همین موقع‌هاست.

برای اقامت در جنگل فندقلو، گزینه‌های مختلفی پیش روی شماست. مثلاً می‌توانید از ویلاهای اطراف جنگل یا موجود در روستاهای نزدیک به فندقلو یکی را اجاره کنید؛ یا اینکه داخل خود جنگل، در یک سوئیت دربست، ساکن شوید. در یک محوطه داخل جنگل فندقلو، سوئیت‌هایی برای مسافران تور ایرانگردی تدارک دیده شده است. این سوئیت‌ها از امکانات اولیه، مانند آب، رختخواب و باربیکیو برخوردارند؛ همچنین، پارکینگ، سوپرمارکت، نمازخانه و سرویس بهداشتی هم در کنار آن وجود دارد. و سوییت های تمیز نو و خوب با قیمت مناسب هستند و همینجا پیشنهاد می کنم هرکسی این سفرنامه را میخواند سری به آنجا بخصوص آخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه بزند اگر هم مثل ما دلتان می‌خواهد اقامت راحت با امکانات بیشتری را در فندقلو داشته باشید رزرو یک اتاق در هتل‌های نزدیک فندقلو فکر خوبی است.

البته در خودِ فندقلو هیچ هتلی ساخته نشده است و از نزدیک‌ترین هتل تا جنگل حداقل نیم ساعت راه است. ما هتل پارلا در گردنه حیران را انتخاب کردیم که به لحاظ بعد مسافتی نزدیک هم بود و آخر هفته ها حتی موسیقی زنده آذزی اجرا داشتند که لذت بخش بود فندقلو یکی از جاهای دیدنی اردبیل است که هم در بین گردشگران هم میان مردم اردبیل، کلی طرفدار دارد و یکی از پاتوق‌های اصلی اردبیلی‌ها برای گذراندن تعطیلات آخر هفته در کنار خانواده است.

بیشتر از نصف منطقه جنگل فندقلو (حدود سه‌چهارم) را مراتع و دشت‌های وسیعی شکل می‌دهند که در فصل بهار به گُل می‌نشینند و رنگ‌ولعاب زیبایی به منطقه اضافه می‌کنند. یک‌چهارم باقی مانده هم مناطق جنگلی هستند که با درختان فندق و تمشک و گیلدیگ و… پر شده‌اند.

در سال ۱۳۸۹ بود که طرح رهاسازی مارال‌ها در جنگل فندقلو کلید خورد و در حال حاضر ۱۱ راس مارال در منطقه‌ای محافظت‌شده داخل این جنگل زندگی می‌کنند. ناگفته نماند که از همان سال هم جنگل فندقلو در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

جنگل فندقلو برای هر سلیقه‌ای یک پیشنهاد مهیج برای خوشگذرانی دارد؛ اگر اسکی‌باز حرفه‌ای هستید اسکی در پیست چمن فندقلو، اگر اهل آبتنی و شنا کردن هستید چشمه و آبگرم مشه سویی، اگر آدمِ طبیعت و طبیعت‌گردی هستید پیاده‌روی و گشت‌وگذار در مراتع و جنگل‌های فندقلو، تجربه سفر به جنگل فندقلو اردبیل را به‌یادماندنی‌تر می‌کند.

اگر ماجراجوتر از این حرف‌ها هستید و تفریح هیجان‌انگیزتری می‌خواهید، تله‌کابین جنگل فندقلو را امتحان کنید که تا گردنه حیران امتداد دارد. درصورتی هم اهل هیچ کدام از این گروه‌ها نیستید، می‌توانید داخل جنگل فندقلو یا دشت‌های همان حوالی بساط یک دورهمی ساده و باصفا را بچینید و از تماشای مناظر اطراف‌تان و تنفس هوای پاکی که مثلش را در هیچ جایی پیدا نمی‌کنید، لذت ببرید!

جنگل فندقلو، بخشی از جنگل‌های هیرکانی داخل ایران است که از شهرستان نمین (یکی از شهرستان‌های استان اردبیل) تا گیلداغ استان گلستان کشیده شده است. گفته می‌شود که جنگل فندقلو از قدیمی‌ترین جنگل‌های ایران است. منظورم از «قدیمی بودن» ۴۰۰ یا ۵۰۰ یا حتی هزار سال نیست؛ جنگل‌های هیرکانی فندقلو، کمِ‌ کم ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قدمت دارند و یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های کرۀ زمین محسوب می‌شوند!

واقعا چه چیزی جذاب‌تر از این که وارد جنگلی شوید که از عصر یخبندان جان سالم به در برده و در قرن ۲۱ هنوز پابرجاست و با مهر از شما میزبانی می‌کند؟ جنگل فندقلو، همانطور که از نام آن حدس زده‌اید، پر است از درختان سخاوتمند و پربار فندق! به خاطر همین هم اسم «فندقلو» روی این جنگل مانده است. البته درختان دیگری هم در این جنگل وجود دارد، اما چون از خیلی سال‌های پیش، فروش فندق این جنگل‌، منبع درآمد محلی‌ها بوده به همین اسم هم شناخته شده است. محلی‌ها به این جنگل «مِشه» به معنی جنگل و «فیندیقلی» که همان تلفظ ترکی فندقلو است، هم می‌گویند.

جنگل فندقلو ادامه جنگل‌های هیرکانی چند میلیون ساله شمال کشور است که از قسمت کوچکی از استان گیلان شروع می‌شود و تا شرق استان اردبیل را می‌پوشاند. جنگل فندقلو اردبیل از سمت غرب به روستای آبی بیگلو، ننه کران، کریم کندی، مهدی پستی، دگرماندرق، از سمت شرق به گردنه حیران، از سمت شمال به جاده قدیمی اردبیل-آستارا، روستای آرپا تپه، روستای خانقاه علیا و سفلی و از سمت جنوب به کوه خان بلاغی و روستاهای نیارق منتهی می‌شود.

با این که جنگل فندقلو دنباله جنگل‌های هیرکانی گیلان است، اما آب‌وهوایش هیچ شباهتی به جنگل‌های گرمسیری و هوای شرجی و مرطوب گیلان ندارد. در فصل بهار و از ماه‌های اردیبهشت و خرداد طبیعت جنگل فندقلو جان دوباره می‌گیرد و همه جا با گل‌های خوش‌رنگ شقایق و بابونه آراسته می‌شوند. بهار دوم فندقلو در اوایل پاییز است. در این فصل درختان فندق به بار می‌نشینند و انواع دیگری از گونه‌های گیاهی دشت‌ها را پر می‌کنند.

با وجود هوای خنک جنگل فندقلو چیزی که درمورد آب‌هوای این جنگل جالب است، آفتاب گرم و سوزان تابستانش است. نمی‌دانم چه حکمتی دارد که آدم فکر می‌کند در فندقلو، خورشید از همه جا به ما نزدیک‌تر است! در تابستان مخصوصا وسط ظهر که خورشید عمود و مستقیم می‌تابد، شاید تحمل گرما برای بعضی‌ها کمی دشوار باشد که البته با وزیدن یک نسیم خنک دیگر جای شکایت باقی نمی‌ماند.

اگر در فصل بهار به اردبیل سفر کنید، مراتع اطراف جنگل فندقلو را سبز و پر از چمن می‌بینید. از آنجایی که شیب این مراتع مناسب است و در بخش‌هایی از آن‌ها هیچ مانعی وجود ندارد، ورزشکاران و علاقه‌مندان آن را برای تمرین اسکی روی چمن انتخاب کرده‌اند. با ادامه دادن جاده فندقلو و عبور از روستای مهدی پستی، می‌توانید به تله ‌کابین حیران-فندقلو برسیداین مسیر در حال حاضر بسته شده و برای استفاده از تله کابین حیران و سایر خدمات آن، بهتر است از مسیر گردنه حیران بروید.. سوار تله کابین حیران شدیم تله کابین حیران در مسیر خود از روی جنگل فندقلو هم عبور می‌کند و می‌توانید منظره زیبایی از این جنگل که در هاله‌ای از مه فرو رفته‌اند را در کنار دریای خزر و گردنه حیران تماشا کنید.

خلاصه حس و حال پیاده‌روی و گشت‌وگذار در مسیرهای پیچ‌درپیچ جنگلی را که با صدای سنجاقک‌ها و پرندگان آوازخوان همراه شود، در کمتر جایی می‌توانید تجربه کنید. اگر در فصل بهار به جنگل فندقلو بروید، از همان اوایل جاده فندقلو، دشت‌هایی سفیدپوش و بی‌انتها را مقابل چشم‌های خودتان می‌بینید. در نگاه اول شاید فکر کنید زمین با برف پوشیده شده است اما کمی که جلوتر بروید، عطر بابونه راز زمین‌های سفید رنگ را فاش می‌کند!چیدن یک دسته گل بابونه و عکاسی در علفزارهایی که گاهی قدشان تا بالای پای آدم هم می‌رسد یکی از تفریحات دلپذیر جنگل فندقلو اردبیل است.

خلاصه شدیدا توصیه میشود چیدن یک دسته گل بابونه و عکاسی در علفزارهایی که گاهی قدشان تا بالای پای آدم هم می‌رسد یکی از تفریحات دلپذیر جنگل فندقلو اردبیل است. آبشار و آب گرم مِشه سویی در قلب جنگل فندقلو به سمت گیلده قرار گرفته است. مردم محلی می‌گویند که این چشمۀ آب گرم، خواص درمانی مختلفی دارد و هر سال، تعداد زیادی توریست برای استفاده از آن، راهی اردبیل می‌شوند. در فصل بهار، به خصوص اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد، منظره‌ای زیبا، بی‌نظیر و خیره‌کننده از گل‌های بابونه و لوندر را، در مسیر رسیدن به جنگل فندقلو خواهید دید. تا چشم کار می‌کند، گل‌های سپید، زرد و بنفش، مانند لباسی خوش‌نقش، زمین را در بر گرفته‌اند.

تازه گاهی اوقات دریاچه‌ای از مه نیز زیر پایتان تشکیل می‌شود و این منظره را چندین برابر رویایی‌تر می‌کند. دریاچه سوها یکی دیگر از جاهای دیدنی اردبیل، در نزدیکی جنگل فندقلو است. این دریاچه در روستایی به همین اسم، در پشت سدی در بین جنگل و علفزارهای فندقلو به وجود آمده است. از فندقلو تا دریاچه سوها ده دقیقه بیشتر راه نیست.

توصیه‌های من برای سفر به جنگل فندقلو این است که امکانات رفاهی ابتدایی در فندقلو وجود دارد. پس مقداری خوردنی و لوازم شخصی و بهداشتی برای رفتن به این جنگل کفایت می‌کند؛ مگر این که بخواهید کمپ بزنید و شب را در جنگل فندقلو صبح کنید. در این صورت باید وسایل کامل شب‌مانی در طبیعت را به لیست تجهیزاتتان اضافه کنید. بعنوان یک زخم‌خورده به شما توصیه می‌کنم که در جنگل فندقلو اردبیل حتی در تابستان هم لباس گرم و کلاه و کرم ضدآفتاب همراه خود داشته باشید، چون هیچ اعتباری به هوای این جنگل نیست؛ آنقدری که ممکن است دقیقا بعد از یک هوای آفتابی باران ببارد یا بعد از یک هوای مه‌گرفته، آفتاب سوزان دمار از روزگارتان دربیاورد! چون من بعد از سفر متاسفانه 3 هفته دچار انفولانزای شدید و تنگی نفش و عفونت ریه شدم که شدیدا توصیه می کمن مراقب این مورد باشید پس در جواب سوال که آیا سفر به جنگل فندقلو ارزشش را دارد؟

بله! به این شرط که زمان درستی را برای رفتن به این جنگل انتخاب کنید. شک ندارم اگر یک بار به فندقلو سفر کنید، این جنگل‌های کهن‌سال و دیدنی‌های اطرافش به یکی از مقاصد همیشگی در سفر به اردبیل تبدیل خواهد شد. سفر ما به فندقلوی اردبیل اینگونه به پایان رسید؛ .