نقش برجسته خنگ اژدر Khong-e Azhdar Rock Relief

سرتاسر سرزمین ایذه مملو از سنگ نگاره های بسیار زیباست که یکی از آنها خونگ اژدر نام دارد. خونگ اژدر یا خونگ نوروزی نام محلی و نام منطقه ای است که این سنگ نگاره در آن واقع شده و به محتوای آن ارتباطی ندارد. این سنگ نگاره در ۱۵ کیلومتری شمال ایذه قرار دارد و دو طرف سنگ شامل نگاره هایی از دوره عیلامی و همچنین اشکانی است. نقش برجسته عیلامی متاسفانه تا حد زیادی محو شده اما نگاره اشکانی آئین تنفیذ قدرت شاه الیمایی از سوی مهرداد اشکانی را نشان می دهد. مهرداد سوار بر اسب و ملازمی پشت سر او ایستاده است. روبروی او چهار شخص ایستاده اند که نفر اول قامتی بلندتر دارد. در نوک یکی از دو کبوتری که در میان پادشاه سوار بر اسب و حاکم بلندقامت حجاری شده‌اند، حلقه قدرت و فَرَه شاهی بدون هیچ‌گونه نماد تزئینی تنها برای نمایش هیبت و شکوه حضور شاه نقش شده است.
متاسفانه ما وقتی به اینجا رسیدیم هوا تاریک شده بود اما با نورپردازی موبایلی و توضیحات جامع راهنمای تخصصی مان تا حدی ناراحتی مان کمتر شد!

آثار باستانی میراث فرهنگی جوامع بشری هستند که فرهنگ و تمدن پیشینیان را در خود جای داده و نقش پل ارتباطی بین حال و گذشته را دارند. شهرستان ایذه در استان خوزستان امانتدار نقش برجسته‏ های متعدی از دوران کهن است که از جمله آنها می‏توان به نقش برجسته خنگ اژدر اشاره کرد. این نقش برجسته در 13 کیلومتری ایذه در مسیر جاده ایذه – پیان در روستای خنگ اژدر واقع شده است. واژه خنگ در گویش بختیاری به معنی ناخن است. روستاییان اعتقاد داشتندکه خطوط چیندار پایین لباس پیکره های این نقش برجسته جای چنگال یا ناخن اژدها است. لذا به آن خنگ اژدر می‏گفتند.

در انتهای روستا به دشتی سرسبز و وسیع خواهید رسید که از دور تخته سنگی بزرگ و مجزا در جلوی کوه به چشم میخورد. در نمای روبروی آن نقش برجسته دوره عیلامی را خواهید دید که صحنه بار عام پادشاه است. اما متاسفانه زیاد واضح نیست. اگر به پشت سنگ بروید با نقش برجسته بسیار واضح و با شکوهی متعلق به دوران اشکانی در زمان حکومت الیماییان خواهید رسید که غرق در شگفتی‏تان خواهد کرد. در این نگارکند مهرداد اشکانی سوار بر اسب روبروی بزرگزاده الیمایی قرار گرفته است که در حال تنفیذ قدرت به مهرداد است. کبوتری در بالای سر پادشاه نیز دیده می‏شود که حلقه قدرت را بر منقار دارد. ویژگی مهم نگارکندهای الیمایی تمام رخ بودن پیکره‏ها است چراکه تا قبل از آنها اکثر نگارکندها به صورت نیم رخ حک می‎‏شدند. در نگارکندهای این دوره توجه زیادی به جزییات لباس افراد شده است.

به شلوارهای چین دار و لباس‏های بلند پیکره‏ها دقت کنید که مشخصه افراد الیمایی است. به همین دلیل است که این نگارکندها در حقیقت نوعی سند هستند که نماینگر احوالات زندگی دوران کهن می‏باشند. پیشنهاد میکنم در کنار این نقش سری هم به روستاهای مجاور آن یعنی کمالوند و یارعلیوند بزنید چرا که دو نقش برجسته نیز در آنجا وجود دارد که البته متاسفانه بسیار آسیب دیده اند و چیز زیادی از آنها باقی نمانده است. این موزه های روباز سنگی امانتدار تاریخ سرزمین ما هستند. حالا که امانتشان را به نسل ما سپرده‏اند امیدوارم بتوانیم امانتداران خوبی باشیم.