خانه‌ها، عمارت‌ها یا کاخ‌ها همیشه خاطرات و سرگذشت‌هایی را به خود دیده‌اند. قصه‌ی همه‌ی آدمهایی که درون آنها زندگی کرده‌اند، همیشه در دل آنها باقی مانده است، مخصوصا اگر عمارتی خاص و در اختیار آدمهایی خاص بوده باشد. اینبار روایتی عجیب از خانه‌ای در اصفهان را برای شما بازگو می‌کنیم. خانه‌ای که سرگذشت عجیبی برایش رقم خورد تا سوژه‌ی ایرانگردی امروز ما باشد.
در اصفهان زیبا و در خیابان حکیم نظامی و کوچه سنگتراش‌ها، خانه‌ای زیبا قرار گرفته است که معماری آن برگرفته از دوران صفویه است. اين خانه‌ی تاريخی متعلق به یک کشیش ارمنی به اسم گارگين هانانيان است. نام اصلی او كاراپت گيراگوسيان بوده و متولد جلفا بود. کشیش هانانیان تحصيلات اوليه‌ی خود را در مدارس ارامنه‌ی جلفا گذراند و سپس برای ادامه تحصيل به هندوستان رفت.
هانانیان در كنار فعاليت‌های مذهبی، به حرفه‌ی نويسندگی و مترجمی مشغول بود و مقاله‌های متعددی در نشريات مختلف به زبان‌های ارمنی، فارسی، انگليسی و فرانسوی نوشت. از جمله كتاب‌های مهم تحرير و ترجمه شده‌ی او، كتاب «كليسای ارامنه» به زبان انگليسی و ترجمه‌ی انگليسی به ارمنی كتاب «ارمنستان شهيد» است. مهم ترين خدمت وی به فرهنگ و ادب اين سرزمين، تحرير فرهنگ لغت فارسی به ارمنی است كه اولين بار در سال ۱۹۳۳ میلادی در تهران به چاپ رسيد.
عمارت کشیش اصفهان شامل، هشتی، اتاق‌ها، شاه نشين، گوشواره و يك ايوان بزرگ است كه با گچ‌بری و آينه‌کاری نمای داخلی آن تزئين شده است. سقف ايوان بر چهار ستون چوبی بلند قرار گرفته و به صورت قاب بندی چوبی و تخته كوبی به صورت شطرنجی تزئين شده است. این خانه توسط همايون افهام که از دوستداران فرهنگ و هنر ايران بشمار می‌رود، در سال ۱۳۸۴ به منظور حفظ فرهنگ و تمدن معماری صفويه از بازماندگان كشيش گارگين هانانيان خريداری شد و با كمك كارشناسان مرمت آثار هنری، بازسازی گرديد. این عمارت در حال حاضر بصورت اقامتگاه اداره میشود و می‌توان از آن بازدید کرد.
