ديلمان شهری است در شهرستان سياهکل استان گيلان که در شمال ايران واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دريا 2200-2500میباشد. نام ديلمان ترکيبی است از سه قسمت: ديل و ام و ان. ديل به معنی جايی است که در آن دام نگه می‌دارند و ام پسوند نمايشگر ارتفاع و بلندی است و ان پسوند مکان. در نتيجه معنی اين ترکيب جای بلند نگه‌دارندگاه دام است و در حقيقت ديلمان سرزمين بلندی است که در آن دامداری می‌کنند. اين منطقه تا قرن پنجم هجری ديلم ناميده می‌شد و از قرن پنجم در متون، نام ديلمان ديده میشود و اگر پيش تر از اين نام استفاده شده بيانگر جمع اهل ديلم بوده است.
براساس سرشماری سال 1385جمعيت ديلمان (374خانوار) برابر با 1.261نفر بوده است. مهر استوانه‌ای يافت شده در يکی از گورستان‌های بخش ديلمان که گورهای گبرها نام دارند مربوط به بيش از 5000 سال قبل میباشد. اين مهر در موزه لنينگراد نگهداری میشود. اين يکي از هزاران آثار يافت شده در بخش ديلمان است که اکثر آنها از طريق باندهای قاچاق عتيقه از کشور خارج شده‌اند.
دیلمان، جایی خوش آب و هوا با چشم انداز و منظره‌های زیبا که در همان نگاه اول مشخص است تعطیلات فوق العاده ای را در آنجا خواهید داشت. مناظر سرسبز و اسب و دام هایی که در دل طبیعت آزادانه در حال چرا هستند بیشتر به خیال و رویا شبیه است تا واقعیت و واقعا فکر می کنید که در یک تابلوی نقاشی قرار گرفته‌اید. این روستا در شمال ایران، در استان گیلان و در منطقه‌ی سیاهکل قرار دارد. در نزدیکی این روستا، روستاهای زیاد دیگری هم وجود دارد که هر آن شما را وسوسه می کند تا از آنها هم دیدن کنید ولی زیبایی دیلمان به اندازه‌ای است که با دیدن آن نخواهید توانست از آن دل بکنید.
دیلمان طبیعت بسیار زیبایی دارد که آن را در همه‌ی فصل‌ها دیدنی کرده است. گرچه اگر در فصل زمستان بخواهید سفر کنید باید منتظر سرمای نسبتا شدیدی باشید، با این حال اگر که در فصل بهار به این روستای خوش منظره سفر کنید می توانید دشت شقایق مشهور این روستا را هم ببینید، دشتی بسیار دیدنی که در ۶ کیلومتری دیلمان قرار دارد. یکی دیگر از دیدنی های تاریخی روستای دیلمان، کاروانسرای تی تی است که در ۱۵ کیلومتری جاده دیلمان به سیاهکل قرار دارد این کاروانسرا مانند بساری از کاروانسراهای دیگر ایران به عنوان یک محل اقامتی موقت و سر راهی برای افرادی بوده است که بین ۲ منطقه‌ی دیلمان و سیاهکل رفت و آمد می‌کرده‌اند. تی تی در زبان دیلمی به معنی شکوفه است و دلیل این نامگذاری این بوده است که این کاروانسرا را فردی به نام تی تی خانم از خاندان صفوی بنا نهاده است.
در این روستا، قلعه‌ای از خشت وجود دارد که قدمت آن را به دوران قبل از اسلام نسبت داده‌اند، البته امروزه بخش زیادی از آن دیگر وجود ندارد و تقریبا تنها بخشی که از آن باقی مانده است، برج دیدبانی است که یکی از دیدنی‌ترین بناهای تاریخی روستای دیلمان است. این قلعه در ۳ کیلومتری دیلمان قرار دارد. اما مطمئنا یکی از بهترین بخشهای سفر به روستای دیلمان و بازدید از این منطقه‌ی ییلاقی خوش آب و هوا دیدن منطقه‌ی شکار ممنوع است که در ۱۰ کیلومتری جنوب سیاهکل قرار گرفته است.
در این منطقه، گونه‌های مختلفی از حیوانات مثل پلنگ، گربه وحشی، شغال، گراز، خرس قهوه ای، سمور و چند نوع دیگر حیوانات مختلف زندگی می‌کنند و جالب تر اینکه گردشگران می‌توانند بی هیچ ممنوعیتی از این منطقه دیدن کنند فقط تنها نکته ای که در مورد آن وجود دارد این است که این نقطه همان طور که از اسم آن هم مشخص است، منطقه ی شکار ممنوع است. روستای دیلمان در همه‌ی فصل‌ها زیبایی خاص خود را دارد، با این حال اگر دوست دارید از طبیعت تازه و سرسبز استفاده کنید باید در فصل بهار به آن جا بروید. فصل پاییز هم زیبایی خود را دارد ، زمانی که طبیعت لباس چند رنگش را به تن می کند، اگر که طبیعت گرد حرفه‌ای هستید و سرما برایتان چندان مهم نیست می‌توانید در فصل زمستان به دیلمان بروید و از غارهای آن دیدن کنید.
در صورتی که خواستید غارنوردی را در این روستا امتحان کنید، می توانید سری به کوه درفک بزنید، کوهی با ارتفاع ۲۷۳۳ متر که در غرب دیلمان واقع شده است. این کوه، دو غار منحصر بفرد و معروف دارد که مورد علاقه‌ی کوهنوردان و غارنوردان است، یکی از این غارها قندیل های یخی دارد و در غار دیگر اشکالی وجود دارد که شبیه به انسان‌ها هستند.
منابع: سیری در ایران، همگردی، باشگاه خبرنگاران
