درختان خدمات بسیاری را به سیاره زمین و ساکنان آن ارائه می‌دهند. از جمله می‌توان به ذخیره‌سازی کربن، حفظ خاک و تنظیم چرخه آب اشاره کرد. درختان از سیستم غذایی طبیعت و انسان‌ها پشتیبانی و به تأمین محل زندگی گونه‌های مختلف کمک می‌کنند. این کمک می‌تواند از طریق ایجاد بستر مناسب ساخت لانه یا فراهم کردن مصالحِ ساختِ محل زندگی باشد. با وجود اینکه درختان مزایای بسیاری برای زندگی و محیط زیست ما دارند، رفتار انسان‌ها در اغلب نقاط جهان با درختان به‌گونه‌ای است که حیات آن‌ها در معرض خطر قرار گرفته است و آینده‌ی طبیعتگردی را نیز در هاله‌ای از ابهام فرو برده. پس اگر از مسافران تور طبیعت گردی هستید، خوب است با این واقعیت آشنا شوید.
مثلا اگر جایی منافع اقتصادی ایجاب کند یا مانعی بر سر پیشرفت یک پروژه باشند، درختان را به‌راحتی از بین می‌بریم. گونه انسان حدود 12000 سال است که کشاورزی می‌کند و طبق مطالعه‌ای که در سال 2015 در ژورنال نیچر (Nature) چاپ شده است تا به الآن حدود نیمی از 5.7 تریلیون (تخمینی) اصله درختی که بر روی کره زمین زندگی می‌کرده‌اند را از بین برده‌ایم. جالب است بدانید بخش عمده‌ای (حدود 32%) از این جنگل‌زدایی در دوره‌های اخیر و بعد از دوره صنعتی اتفاق افتاده است.
ماه اوت امسال انستیتوی ملی تحقیقات فضایی از افزایش 84 درصدی آتش سوزی جنگل های بارانی آمازون برزیل نسبت به مدت مشابه در سال 2018 خبر داد. از دیگر نقاطی که جنگل‌هایش در اثر قطع کردن و در اثر آتش‌سوزی حیاتشان به خطر افتاده است می‌توان به اندونزی و ماداگاسکار اشاره کرد. باوجوداینکه وضع بسیار حاد است ولی هیچ سناریویی برای جلوگیری و کنترل آن وجود ندارد.
اگر می‌خواهید تصور کنید این موضوع تا حد مهم است، بهتر است یک‌لحظه در ذهنتان به زندگی بدون حضور درختان فکر کنید و این موضوع که اکسیژن قبل از ورود به ریه‌های ما، ابتدا از ریه‌های زمین عبور کرده است را متصور شوید. پس حیات ما و سایر موجودات به وجود درختان وابسته است. وجود یک درخت به حدی مهم است که حتی یک درخت تنها در منطقه‌ای وسیع نیز می‌تواند جزء مهمی از چرخه بقا محسوب شود.
درختان علاوه بر اثرگذاری بر هوای کره زمین تاثیر به سزایی نیز بر چرخه آب به‌عنوان پمپ بیولوژیکِ آن دارند. آن‌ها آب را از طریق خاک دریافت می‌کنند و سپس بخار آب را به اتمسفر وارد می‌کنند. بدین ترتیب جنگل‌ها در تشکیل ابر و بارش باران نقش مهمی ایفا می‌کنند.
از طرف دیگر وجود درختان در نزدیکی ساحل، باعث جلوگیری از صدمه‌ی طوفان و موج‌های شدید دریا به ساکنان مناطق ساحلی میشود. همچنین حضور درخت در یک منطقه از فرسایش خاک جلوگیری کرده و از طریق ایجاد محیطِ مناسب در ریشه‌هایش به رشد میکروب‌های مفید خاک منطقه کمک مضاعفی می‌کند.
دیگر فایده محیطی وجود درختان علاوه بر چرخه آب، خاصیت خنک‌کننده موضعی آن‌ها است. درخت از طریق ایجاد سایه و جذب نور آفتاب باعث تعدیل دمای خاک میشود، بنابراین با از بین رفتن درختان در یک منطقه، دمای هوا افزایش یافته و حیات آن منطقه با خطر جدی روبه‌رو میشود. در مقیاس جهانی نیز این گیاهانِ مفید از طریق جذب کربن از اتمسفر با گرم شدن هوای کره زمین مبارزه می‌کنند.
بنابراین در نبود درختان فاجعه‌هایی جهانی مثل: گرم شدن زمین، اختلال در چرخه آب و از بین رفتن سایه‌های تعدیل‌کننده دمای خاک رخ می‌دهد که باعث مرگ موجودات زنده روی کره خاکی می‌شوند. از طرفی عده‌ای نیز برای تأمین معیشت خود مثل برداشت محصول یا ایجاد محیط مساعد برای کاشت محصول به‌طور مستقیم به جنگل‌ها و درختان وابسته هستند.
نقش دیگر جنگل‌ها حذف آلودگی است، به‌طوری‌که در یک مطالعه محققان محاسبه کرده‌اند که درختان در ایالات‌متحده آمریکا حدود 17.4 میلیون تُن آلودگی را در سال حذف می‌کنند و خدمتی به ارزش حدود 6.8 میلیارد دلار به ساکنان آن مناطق ارائه می‌دهند.
گذشته از همه این موارد، تحقیقات بسیاری در مورد نقش درختان و جنگل‌ها در آرامش روانی و حتی کاهش جرم در یک منطقه انجام شده است که نتیجه اغلب آن‌ها از نقش مثبت درخت در افزایش سلامت روانی ساکنان آن منطقه و حتی کاهش جرم و جنایت حکایت دارد.
آن‌طور که گفته شد در نبود درختان دنیایی همراه با خشک‌سالی، گرما، سیل و گرسنگی در انتظار ما است و از طرفی از اثرات معنوی درختان نیز در ایجاد آرامش بی‌بهره می‌مانیم. بااین‌وجود حتی اگر فرض کنیم بدون حضور درختان هم امکان زنده ماندن برایمان میسّر شود، آیا واقعا کسی به زندگی بدون حضور آن‌ها علاقه دارد؟
شما چه فکر می‌کنید؟ آیا اگر شرایطی فراهم شود که بدون حضور درخت بتوان زندگی کرد، شما زندگی بدون وجود آن‌ها را می‌پسندید؟
منبع: BBC
