چند ماهی است که ویروس کرونا از چین شروع به گسترش کرده است و امروزه تقریبا سطح گسترش آن به سطح جهانی رسیده است، به صورتی که سازمان جهانی بهداشت به تازگی و پس از شیوع کرونا ویروس جدید در بیش از 125 کشور، آن را همه گیر جهانی یا پاندمی اعلام کرد. اما در این میان عده‌ای نشانه‌هایی از پیش بینی این بیماری بصورت دقیق و یا همراه با کمی ابهام را در فضای مجازی دست به دست می‌کردند که از جمله آن می‌توان به کتاب‌ها و متونی چند ده ساله تا مقالاتی جدید و یا حتی بعضی برنامه‌های کارتونی (مانند سیمپسون‌ها ) اشاره کرد که هرکدام با سطحی از دقت و جدیت نسبت به وقوع بیماری با این علائم هشدار داده‌اند. اما ما در این مطلب لست سکند قصد داریم از میان این همه پیش گویی مختلف با درجه اعتماد گوناگون به مقاله‌ای علمی بپردازیم که سال گذشته در مجله ویروسز(Viruses) به چاپ رسیده است.
این مقاله که با عنوان «کرونا ویروس‌های خفاش در چین» (Bat Coronaviruses in China) توسط چهار محقق چینی در آزمایشگاه پاتوژن‌ها و ایمنی زیستی ووهان نوشته شده است، شیوع گونه‌ای از کرونا ویروس را از منشا خفاش‌ها در چین از طریق مطالعه سابقه این بیماری از سال 2003 پیش بینی می‌کند که در نهایت در جهان نیز شیوع گسترده پیدا خواهد کرد.
این محققان چینی ابتدا به بررسی این موضوع می‌پردازند که چرا مطالعه خود را بر روی گونه خفاش انجام داده‌اند و این حیوان برای مطالعاتشان مهم بوده است. یکی از دلایل آن سابقه بیماری زایی کرونا ویروس هایی بوده است که منشا خفاش داشته‌اند، بنابراین خفاش را به عنوان منشایی با پتانسیل بالا برای بررسی امکان بیماری زایی جدید انتخاب می‌کنند. بررسی آن‌ها در نتیجه مطالعات توزیع جغرافیایی گونه‌های میزبان انجام شده است.
خفاش از چه طریق به کرونا ویروس مرتبط میشود؟
با توجه به اینکه خفاش‌ها تنها پستاندارانی هستند که امکان پرواز دارند، بنابراین دامنه مهاجرت بسیار گسترده‌تری نسبت به سایر پستانداران دارند، از طرفی آن‌ها از لحاظ طبقه بندی دومین دسته بزرگ را تشکیل می‌دهند و حدود 20% گونه‌های پستانداران را تشکیل می‌دهند. همچنین احتمال انتقال ویروس از این پستاندار به انسان بسیار بالا است و سابقه ویروس‌ها نشان داده است مواردی مثل ابولا از طریق این جانور به انسان منتقل شده است.
چرا چین برای تحقیق انتخاب شد؟
تا الان دو کرونا ویروس در چین باعث شیوع بیماری شده‌اند و با توجه به جمعیت زیاد و جغرافیای وسیعی که این کشور دارد، مطالعه امکان وقوع ویروسی جدید در این کشور اهمیت بسیار بالایی داشته است. همچنین به دلیل اینکه خفاش‌ها در چین میزبان بیشتر ویروس‌ها شناخته می‌شوند، و زندگی نزدیکی که این حیوان با مردم در چین دارد، ترکیب کلمات خفاش و چین ترکیبی انتخابی برای بررسی امکان انتقال و شیوع ویروس انتخاب شده است. موضوع مهم دیگری که در مقاله به آن اشاره شده است، فرهنگ خاص غذایی مردم چین است که اعتقاد دارند حیوان خام از مواد مغذی بیشتری برخوردار است و این موضوع امکان انتقال ویروس را به انسان در این کشور بسیار افزایش می‌دهد.
پژوهشگران در این مقاله سعی می‌کنند با استفاده از این اطلاعات و همچنین بررسی لینک‌هایی بتوانند برای پیشگری از شیوع کرونا ویروسی جدید پیش بینی‌هایی را ارائه دهند. از جمله موارد مورد بررسی وجود سارس در سال 2012 در استان گوانگ دونگ و توالی یابی ژنوم آن است که شباهت حدودا 80% درصدی (شباهت نوع حیوانی و انسانی) را برای ژنوم آن بدست آورده‌اند.
حتی پژوهشگران در بررسی هایی متوجه هم زیستی بیش از دو ویروس در یک نمونه خفاش شدند و دریافتند برای بعضی از گونه‌های خفاش‌ها این موضوعی طبیعی محسوب میشود. یک نمونه از این ویروس، همان سارس است. بنابراین خفاش‌ها برای جلوگیری از گسترش سارس باید حتما تحت کنترل قرار بگیرند.
با وجود احتمال خطای آماری در چنین تحقیقاتی، این تحقیق با توجه به اپیدمی گسترده و 14 ساله شیوع ویروس‌هایی با منشا خفاش در کشور چین خطر شیوع ویروس بعدی از منشا این گونه را بالا اعلام می‌کند و با بیان ارتباط میان خفاش‌ها، منطقه جغرافیایی و پتانسیل انتقال بیماری توسط آن‌ها احتمال شیوع کرونا ویروسی جدید توسط خفاش در چین را بالا می‌داند. آن‌ها معتقدند باید بررسی شود که چرا کرونا ویروس‌هایی که از نظر ژنتیکی متفاوت هستند در خفاش‌ها وجود دارد و از طرفی ایمنی بدن خفاش در برابر این ویروس‌ها مقاوم است ولی انسان اینگونه نیست.
درنهایت همانطور که با هم دیدیم این محققان چینی ابتدا بوسیله مطالعات تاریخی به اهمیت خفاش‌ها در شیوع ویروس و همچنین اهمیت جمعیت، وسعت و فرهنگ غذایی کشور چین در گسترش جهانی ویروس پی برده‌اند. آن‌ها هشدار داده اند بهتر است برای شفاف شدن ابعاد تاریک مطالعات ویروس شناسی بر روی خفاش‌ها و امکان انتقال به انسان مطالعاتی جدیدی صورت بگیرد. ولی با این وجود، بیان این موضوع که جدی تر گرفتن این مقاله تا چه حد امکان جلوگیری از گسترش کرونا ویروس جدید را برای جهانیان مهیا می‌کرده است قابل بیان نیست، و شاید پس از کشف واکسن و داروی این بیماری بتوان ارزیابی دقیق‌تری از اهمیت جدی گرفتن مقاله مذکور داشت.
منبع مقاله: Bat Coronaviruses in China در سایت .mdpi.com
