شاید تا به حال به این موضوع فکر کرده باشید که چگونه هواپیماهای در حال پرواز روی اقیانوس اطلس و آرام مسیرشان را پیدا می‌کنند، این موضوع وقتی جالب‌تر میشود که بدانید رادارها فقط محدوده مشخصی از اطراف خشکی را پوشش می‌دهند نه روی اقیانوس‌ها را، پس در وسط اقیانوس هواپیما خارج از رادار است و دوم این که ترافیک هوایی نسبتاً سنگینی در مسیر بین اروپا و امریکا به صورت دائمی وجود دارد. اگر تجربه‌ی سفر بر فراز اقیانوس را داشته باشید حتماً از صفحه نمایش جلوی خود، مسیر را تماشا کرده‌اید و شاید از خود پرسیده باشد چرا خلبان روی اقیانوس مسیری کاملاً مستقیم را انتخاب نکرد یا چگونه هواپیماهایی که در یک مسیر هستند از هم فاصله می‌گیرند؟ همه این سوالات یک جواب دارد، بزرگراه‌های هوایی. در ادامه با این بزرگراه‌ها آشنا می‌شوید.
بزرگراه‌هایی در آسمان که فقط خلبان‌ها از آن خبر دارند
بزرگراه‌هایی که از آن صحبت می‌کنیم در واقع یک سیستم بسیار پیچیده است. ما در این مطلب فقط به توضیح مسیرهای سازماندهی شده‌ی شمال آقیانوس اطلس (North Atlantic Tracks) می‌پردازیم. بقیه مسیرهای روی اقیانوس آرام و فاصله‌ی بین استرالیا و آسیا هم سیستم‌های مشابهی دارند. در شمال اقیانوس اطلس در واقع دو گروه مسیرهای شرق به غرب و غرب به شرق وجود دارند که کنترل و تعیین مسیر هواپیماها در این مسیرهای اقیانوسی از ایستگاه‌های واقع در جزیره‌ی نیوفنلاند و اسکاتلند انجام میشود. هواپیماهای این مسیر برای این که از جریان بادهای دائمی (جریان جتی) بهره ببرند تا مصرف سوخت و مدت سفر را کوتاه کنند، باید در مسیر مشخصی که معمولاً ارتفاع ۹ هزار تا ۱۲ هزار متری دارد پرواز کنند. باتوجه به اطلاعات به دست آمده از هواشناسی، می‌توان بهترین مسیرها را تعیین کرد.
در سطح پروازی بین ۳۴۰ تا ۴۳۰ (ارتفاع همفشار) ترافیک هوایی به حدی زیاد می‌شد که هواپیماها در فواصل نزدیک به هم پرواز می‌کردند اما سیستم جدید باعث شد تا در عین حال که ترافیک افزایش یافت، فاصله‌ی هواپیماها از هم به بیش از ۷ کیلومتر برسد. در روزهای شلوغ سفرهای تابستانی، تعداد پرواز روزانه به بیش از ۱۵۰۰ می‌رسد.
یک سیستم رایانه‌ای وجود دارد که بهترین مسیر که کمترین هزینه را از نظر وزش باد، مصرف سوخت و سایر شاخص‌ها داشته باشد، به تیم پرواز پیشنهاد می‌دهد و در صورت موافقت، همان مسیر طی میشود. در نظر داشته باشید که مسیرها تعیین شده هستند، شمالی‌ترین مسیر که شرق به غرب است، مسیر A نامیده میشود و جنوبی‌ترین مسیر که غرب به شرق است مسیر Z نامیده میشود.
این مسیرها با این که روی کاغذ ثابت در نظر گرفته می‌شوند، در عمل وابسته به شرایط تغییر می‌کنند. اگر به مسیرهای دو روز پشت سرهم در تصاویر زیر دقت کنید، مشاهده می‌کنید که مسیر Y چطور تغییر کرده است.
نکته جالب دیگر درباره‌ی بزرگراه‌های هوایی این است که ایستگاه‌های مشخص و بدون تغییری در آن‌ها وجود دارد که هواپیماها قبل از ورود به بزرگراه هوایی روی اقیانوس حتماً باید به نقطه مشخص شده وارد شوند و سپس با اجازه‌ی مراکز کنترل به محدوده‌های هوایی Gander و Shanwick ورود کنند.
از آنجایی که هیچ راداری در میان اقیانوس وجود ندارد، هواپیماها در این مسیر، به هر ایستگاه هوایی مشخصی که می‌‌رسند، باید حضورشان را گزارش دهند. این گزارش‌ها به مراکز کنترل کمک می‌کنند تا از صحت پرواز مطمئن شوند. این گزارش‌ها به صورت خودکار و توسط سیستمی به نام CPDLC انجام میشود. گزارش‌ها وابسته به مسیر بوده و هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک بار، ارسال میشود. به علاوه مواردی که مراکز کنترل خودشان درخواست دهند هم در این گزارش‌ها گنجانده خواهد شد. در صورت نیاز برای گزارش از رادیو با فرکانس بالا استفاده میشود.
به طور کلی همه چیز توسط رایانه‌های پیچیده کنترل میشود و با این که هواپیماها خارج از رادار هستند اما گزارش‌هایی که در فواصل چند دقیقه‌ای مخابره میشود، مسیر هواپیما را مشخص می‌کند. این بزرگراه‌های هوایی کار خلبان‌ها را آسان‌تر کرده است و از طرف دیگر تعداد بیشتری مسافر می‌توانند در این مسیرها سفر کنند. بی‌شک دانستن جزییاتی در خصوص بزرگراه‌های هوایی، تصور ما را نسبت به مسیری که از این به بعد با هواپیما طی می‌کنیم تا حد زیادی تغییر خواهد داد. آیا شما از وجود بزرگراه‌هایی بدون قابلیت رادار خبر داشتید؟
منبع: thepointsguy.com
