گذرنامه یا پاسپورت یک مدرک شناسایی رسمی است که از سوی دولت‌ها برای شهروندانشان صادر میشود. با این مدرک، دولت مربوطه از دیگر دولت‌ها اجازه می‌خواهد تا به شهروندانش اجازه گذر از یا ورود به خاک آن کشورها را بدهند. گاها داشتن پاسپورت برای عبور یا ورود به کشور دیگر کافی نیست و افراد برای این کار نیاز به اخذ ویزا یا روادید دارند.
حال اگر توجه کرده باشید، پاسپورت تمامی کشورها در 4 رنگ آبی، قرمز، مشکی و سبز صادر میشود یا نهایتا جلد پاسپورت در طیف یکی از این چهار رنگ قرار می‌گیرد. مانند پاسپورت کانادا که سرمه‌ای است یا پاسپورت قزاقستان که به رنگ آبی ملایم است.
ییش از اینکه به علت برگزینی هر رنگ بپردازیم، می‌توانید مشاهده کنید که از میان 199 پاسپورت موجود در جهان 66 پاسپورت به رنگ قرمز هستند یا طیفی از رنگ قرمز دارند، 44 پاسپورت به رنگ سبز هستند یا داری طیفی از رنگ سبز، 82 کشور از پاسپورت آبی رنگ استفاده می‌کنند و 7 کشور پاسپورت مشکی دارند.
علت برگزینی رنگ پاسپورت‌ها
این که یک کشور چگونه رنگ پاسپورت خود را انتخاب می‌کند، می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. اما باید بدانید که هیج قانون یا اجباری برای تعیین رنگ جلد پاسپورت وجود ندارد و کشورها آزادانه می‌توانند هر رنگی را که دوست داشته باشند برای آن برگزینند. اما با این حال شاهد این هستیم که کشورها از هر رنگی هم استفاده نمی‌کنند.
در وهله نخست کشورهای مختلف پاسپورت‌شان در یکی از رنگ‌های آبی، قرمز، مشکی و سبز است چون این رنگ‌ها جلوه رسمی‌تری نسبت به سایر رنگ‌ها دارند. بعد از آن، عقاید فرهنگی و مذهبی، رنگ پرچم، منطقه جغرافیایی یا حتی جبهه سیاسی که یک کشور دارد می‌تواند تعیین کننده رنگ پاسپورت‌ها باشد که مثال‌هایی از آن را جلوتر می‌بینیم. رنگ یک پاسپورت هیچ تاثیری بر ارزش و قدرت یک پاسپورت ندارد، اما با مشاهده قدرتمند‌ترین پاسپورت‌های جهان متوجه می‌شویم پاسپورت‌های قرمز، غالب پاسپورت‌های برتر جهان را تشکیل داده‌اند.
رنگ سبز
تعداد کشورهایی که از پاسپورت سبز رنگ استفاده می‌کنند زیاد نیستند اما عمدتا فقط به دلیل مذهب و مسلمان بودن آن کشورها سبز را برگزیده‌اند؛ برای مثال عربستان سعودی، مراکش، پاکستان و چندی از کشورهای خاورمیانه‌ای به دلیل اینکه سبز رنگ محبوب حضرت محمد بوده و سمبلی از دین اسلام است، آن را برگزیده‌اند. البته این موضوع برای همه کشورها صدق نمی‌کند زیرا در برخی از کشورهای آفریقایی مانند نیجریه، ساحل عاج و سنگال، سبز بودن پاسپورت به دلیل تعلق آنها به ECOWAS است (جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا).
رنگ مشکی
مشکی کم استفاده‌ترین رنگ در پاسپورت کشورها است و تنها 7 کشور ترینیداد و تباگو، تاجیکستان، مالاوی، کنگو، فلسطین، نیوزلند و آنگولا از این رنگ در پاسپورت خود استفاده می‌کنند. در تمامی کشورهای نامبرده، مشکی بخشی ازپرچم یا نماد کشورشان بوده و به این دلیل از آن استفاده شده است.
رنگ آبی
آبی متداولترین رنگی است که کشورها برای پاسپورت خود انتخاب کرده‌اند. رنگ آبی در پاسپورت بیانگر «جهان جدید» است و بیش از 10 کشور در حوزه کارائیب و بخشی از کشورهای قاره آمریکا از جمله آرژانتین، کانادا، آمریکا و برزیل نیز از پاسپورت‌های آبی رنگ استفاده می‌کنند. برخی از کشورهای اروپایی نیز مانند انگلیس و نروژ دارای پاسپورت‌های آبی رنگ هستند.
رنگ قرمز
رنگ قرمز در پاسپورت اکثر کشورهای اروپایی ملاحظه میشود و به غیر از کرواسی، پاسپورت تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا به این رنگ است. گفته میشود کشورهایی که در تاریخ خود تحت حکومت کمونیستی بوده‌اند یا هم‌اکنون نیز توسط چنین اداره سیستمی اداره می‌شوند، دارای پاسپورت‌های قرمز هستند. مانند اسلوونی، چین، صربستان، روسیه، لتونی، رومانی، لهستان و گرجستان. همچنین در سالیان نه چندان دور کشورهای ترکیه، آلبانی و مقدونیه نیز پاسپورت کشورشان را به رنگ قرمز تغییر داده‌اند که ممکن است دلیل آنها از این کار تمایل به عضویت در اتحادیه اروپا باشد. برخی از کشورهای آمریکای جنوبی که عضو اتحادیه تجارت آزاد آدن هستند نیز از پاسپورت‌های قرمز رنگ استفاده می‌کنند مانند پرو، اکوادور و کلمبیا.
با وجود اینکه اجباری برای تعیین رنگ پاسپورت کشورها در کار نیست، سخت گیری‌های زیادی برای کیفیت جلد، برگه‌ها، عکس و... اعمال میشود و تمامی آنها باید برای تولید پاسپورت از یک سری استانداردهای مشخص پیروی کنند. در حال حاضر، فرآیند تولید پاسپورت با نظارت بالایی انجام میشود و فقط چند کمپانی تامین کننده پاسپورت در جهان هستند. از دیگر قوانینی که یک پاسپورت استاندارد باید داشته باشد عبارت است از قابلیت خم شدن (و نشکستن) و استفاده از موادی که دستگاه‌ها امکان خواندن اطلاعات درج شده در پاسپورت را در دمای 12 تا 122 فارنهایت یا در رطوبت نسبی 5 تا 95 درصد داشته باشند.
در آخر متوجه شدیم که رنگ جلد هر پاسپورت، می‌تواند به هر دلیلی، به یکی از 4 رنگ آبی، سبز، قرمز و مشکی باشد و همچنین هیچ اجباری برای استفاده از رنگ خاصی در پاسپورت‌ها وجود ندارد و حتی دولت‌ها مختار هستند در صورت تمایل رنگ پاسپورت خود را بارها تغییر دهند.
منابع: passportindex , rd
