در این مطلب شما را با یکی از مهم‌ترین فستیوال‌های کشورهای اسلاویک یعنی ماسلنیتسا آشنا خواهیم کرد و به برخی از جالب‌ترین مراسمی که در این فستیوال برگزار میشود اشاره می‌کنیم. ماسلنیتسا فستیوالی است که همانند فستیوال مرد سوزان آمریکا در آن آدمک آتش می‌زنند و همانند نوروز، پایان زمستان و ورود به بهار را جشن می‌گیرند و به بازدید از اقوام می‌روند و مانند کارناوال ونیز در سطح شهر با ماسک حاضر می‌شوند. ماسلنیتسا (Maslenitsa) با بیش از 1500 سال قدمت، به عنوانی، قدیمی‌ترین فستیوال اسلاوها شناخته میشود.
ماسلنیتسا جشن دیرینه اسلاوها
در ایران، زمانی که واژه اسلاو گفته میشود اذهان عمومی به سمت روسیه سوق پیدا می‌کند. اما نژاد اسلاو به سه شاخه شرقی، جنوبی و غربی تقسیم میشود که ساکنین چندین کشور آسیایی، اوراسیایی و اروپایی را در برمی‌گیرد. در اسلاو شرقی علاوه بر روسیه، کشورهای اوکراین و بلاروس نیز شامل این نژاد می‌شوند که جشن دیرینه ماسلنیتسا به آن‌ها تعلق دارد و غالبا در این 3 کشور برگزار میشود. قدمت فستیوال ماسلنیتسا به قرن دوم میلادی بازمی‌گردد و از این جهت، این جشن بزرگ به عنوان دیرینه‌ترین فستیوال اسلاوها محسوب میشود.
جالب است بدانید این فستیوال ریشه باستانی و غیر مذهبی دارد اما در طول تاریخ با آمخیته شدن باورهای مسیحیان ارتودکس در آن، جنبه مذهبی نیز پیدا می‌کند. در شوروی سابق برگزاری هرگونه رسم ادیانی در کشور ممنوع شده بود و از آن‌جایی که ماسلنیتسا نیز یک مراسم مذهبی محسوب می‌شد، اسلاوها آن را بدون تشریفات امروزی و در حد یک دیده بازدید در خانه دوست و اقوامشان به جا می‌آوردند. این وضعیت تا قبل از جنبش پرسترویکا ادامه داشت و هیچ مراسمی از ماسلنیتسا در عموم و سطح جامعه برگزار نمی‌شد. امروزه در روسیه ماسلنیتسا به عنوان یک فستیوال محلی مهم شناخته میشود که اعم از دین و اعتقادات روس‌ها و اسلاوها، آن را کنار یک دیگر جشن می‌گیرند.
ماسلنیتسا همچنین به فستیوال پنکیک هم شهرت دارد و در هفته‌ای که این جشن برگزار میشود در سرتاسر کشورهای اسلاو، پنکیک یافت میشود. البته این فستیوال شاید به نام فستیوال پنکیک شناخته شود ولی در واقع شیرینی که در این ایام پخته میشود، بلینی نام دارد. با اینکه بلینی نوعی پنکیک است تفاوتی‌هایی در ضخامت و طرز تهیه آن دیده میشود. یکی از دلایلی که نام این فستوال به پنکیک ارتباط داده میشود، ترجمه تحت لفظی ماسلنیتسا است که به زبان انگلیسی هفته پنکیک ترجمه میشود. بلینی سمبلی از گرما و خورشید محسوب میشود.
ماسلنیتسا؛ فستیوالی برای عیش و نوش
این فستیوال 7 روزه که در گاه‌شمار ایرانی حدودا از 15 تا 25 اسفند برگزار میشود، حدود یک هفته پیش از آغار چله روزه یا ایام لنت (lent) است. ایامی که مسیحیان به روزه گرفتن و پرهیز کردن می‌پردازند و از خوردن فراورده‌های گوشتی و لبنی اجتناب می‌کنند. بنابراین این ایام بهترین فرصتی است که مسیحیان خود را آماده روزه گرفتن کنند و تا جایی که می‌توانند در این 7 روز هر خوراکی را که دوست دارند مصرف کنند! با وجود اینکه هر روز این فستیوال به یک تم خاص اختصاص داده شده است رقص، پوشیدن لباس‌های محلیِ رنگارنگ، استفاده از ماسک‌های متنوع، خوردن و نوشیدن از بخشهای اصلی فستیوال ماسلنیتسا به شمار می‌رود. البته در این جشن اسلاوها هوای فقرا را هم دارند و غذاهای خود را با آن‌ها شریک می‌شوند. طبق باور مسیحیان در ماسلنیتسا، اسلاوها نخستین پنکیک خود را باید به فقرا اهدا کنند.
در روسیه 7 روز ماسلنیتسا چه می‌گذرد؟
روس‌ها در یکشنبه، روز اول ماسلنیتسا نخستین بلینی خود را در ساعت 17 می‌خورند و تا عصر به جشن می‌پردازند. در روز دوم که متعلق به جوانان و کودکان است، روس‌ها به برف‌بازی، قدم زدن در برف می‌پردازند. در روز سوم که روز شیرینی نام دارد، رستوران و کافه با منوی مخصوصی که انواع مختلف بلینی را در برمی‌گیرد، آماده پذیرایی از مردم هستند، در روز چهارم اسکی روی یخ در کنار جشن و سرور از مهم‌ترین اتفاقات هفته پنکیک محسوب میشود. در روز پنجم که به نوعی متعلق به مادرها (در اصل نامادری‌ها) است اعضای خانواده گردهم جمع می‌شوند و در پارک‌ها قدم می‌زنند. نهایتا هفتمین روز که «یکشنبه بخشش» نام دارد، افراد مختلف به ویژه مسیحیان ارتدوکس از خانواده، دوستان و ... طلب بخشش می‌کنند و هدایی را به یک دیگر می‌دهند. علاوه بر این، اتفاق مهم دیگری که در روز هفتم رخ می‌دهد سوزاندن عروسک‌‌هایی بزرگی است که با نام بانوی ماسلنیتسا شناخته می‌شوند. این کار نماد اتمام زمستان و خودنمایی بهار و خورشید است.
تالیف: لست سکند
