آیا تابه‌حال شده وقتی به شهر یا کشوری که فکر می‌کنید، ناگهان در ذهنتان یک مجسمه، یک خیابان یا یک جاذبه گردشگری را تصور کنید؟ تقریبا تمامی شهرها و کشورهای دنیا دارای یک نماد هستند و با همین نماد در ذهن مردم جهان و گردشگران ثبت می‌شوند. برای مثال، وقتی صحبت از آمریکا میشود، ناخودآگاه مجسمه آزادی به پیش چشمانمان می‌آید، یا وقتی از پاریس صحبت می‌کنیم، خیابان شانزه‌لیزه و برج ایفل را تصور می‌کنیم. ایران هم از این قاعده استثنا نیست و هر شهر آن دارای نمادهای متنوعی است که جای خودشان را در دل و ذهن ایرانیان و البته گردشگران باز کرده‌اند. در ادامه همراه باشید تا ببینیم که هر شهر ایران، به چه نمادی معروف است و چگونه آن را به خاطر می‌آوریم.
نکته: ایران بیش از ۳۰۰ شهر دارد که در این مقاله تنها نمادهای ۱۰ شهر توریستی مشهور را نام می‌بریم.
۱. تهران
تهران یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای ایران است که مرکز فعالیت‌های فرهنگی، هنری، سیاسی و اجتماعی کل کشور به شمار می‌رود. جاذبه‌های گردشگری بسیاری در تهران قرار دارند که بسیاری از آن‌ها به عنوان نماد تهران یاد میشود. به عنوان مثال، شمس‌العماره، تئاتر شهر، کاخ گلستان، سردر باغ ملی و قله توچال بعضی از نمادهایی محسوب می‌شوند که تهران را با نام آن‌ها می‌شناسند.
اما شاید اصلی‌ترین نماد تهران را در سه جاذبه برج آزادی، برج میلاد و پل طبیعت بررسی کرد. بر اساس نظرسنجی که برای انتخاب نماد تهران از بین این سه جاذبه در میان مردم انجام شده، جالب است بدانید که بیش از ۵۰ درصد از ساکنان پایتخت چه جوان و چه پیر، برج آزادی را به عنوان نماد تهران انتخاب کردند. بدون شک برج آزادی یکی از نمادهای اصلی شهر تهران بوده که پیش از انقلاب بنا شده است. حتی بسیاری از کشورهای خارجی هم ایران را با نماد برج آزادی می‌شناسند. چرا که برج آزادی به عنوان نماد «ایران مدرن» با تلفیقی از معماری هخامنشی، ساسانی و اسلامی طراحی و اجرا شده است.
عکس از آرشیو لست‌سکند | احسان تریپز
۲. اصفهان
اصفهان از شهرهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که به عنوان یک شهر توریستی و گردشگرپذیر، جاذبه‌های تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. اصفهان به دلیل معماری زیبای ایرانی، بناها، مساجد، پل‌ها و منار‌ه‌ها در ایران و جهان شهرت بسیاری دارد و بی‌دلیل نیست که آن را نصف جهان می‌نامند. پل خواجو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطف‌الله و برج قوس بعضی از آثار تاریخی اصفهان به شمار می‌رود که از آن‌ها به عنوان نماد این شهر تاریخی یاد میشود.
اما اصفهان را بدون نام زاینده‌رود، سی‌وسه پل و میدان نقش جهان نمی‌توان تصور کرد. به همین دلیل می‌توان نمادهای اصلی اصفهان را سی‌وسه پل به عنوان شاهکار معماری ایران، نقش جهان به عنوان قلب تاریخی اصفهان و زاینده‌رود به عنوان بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران در نظر گرفت.
۳. اهواز
اهواز یکی از کلان شهرهای جنوبی ایران است که مرکز استان خوزستان به شمار می‌رود. این شهر پرجمعیت و نفت‌خیز، جاذبه‌های گردشگری متعددی دارد و هر ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است. پل سفید، رودخانه کارون و نخل را می‌توان از نمادهای این شهر جنوبی دانست.
پل سفید اهواز که به پل معلق هم شهرت دارد که بر رودخانه کارون واقع شده و یکی از نمادهای اصلی اهواز به شمار می‌رود. کارون هم پرآب‌ترین و بزرگترین رودخانه ایران محسوب میشود که آب شهر اهواز را تامین می‌کند. از گذشته تا کنون، تمدن‌های بشری بسیاری در کنار این رود شکل گرفته‌اند و کارون هم به عنوان یک رود باستانی از نمادهای شهر اهواز به شمار می‌رود. نخل هم از دیگر نمادهای شهر اهواز محسوب میشود، چرا که نخل از درختان بومی این شهر جنوبی است که آب‌وهوا و اقلیم متنوع اهواز را نمایش می‌دهد.
۴. شیراز
شیراز از دیگر شهرهای پرجمعیت ایران بوده که هر ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است. این شهر میزبان جاذبه‌های گردشگری تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی بسیاری بوده و به همین علت بسیار گردشگرپذیر است. شیراز را شهر شعر و ادب هم می‌نامند و به همین علت پایتخت فرهنگی ایران و دومین شهر ادبی جهان شناخته میشود. بسیاری از جاذبه‌های این شهر را عنوان نماد شیراز می‌شناسند، اما شاید مهم‌ترین نمادهای شیراز را بتوان تخت جمشید، دروازه قرآن و سعدیه دانست.
تخت جمشید به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران، دروازه قرآن به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین دروازه‌های ورودی شهر شیراز و سعدیه به عنوان آرامگاه سعدی شاعر برجسته ایرانی را می‌توان از یادمان‌ها و نمادهای شهر شیراز معرفی کرد.
۵. همدان
همدان از کهن‌ترین شهرهای جهان است که قدمت چند هزار ساله دارد. به همین علت همدان را پایتخت تاریخ و تمدن ایران می‌دانند، چرا که این شهر از زمان ماد‌ها پابرجا است و در دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان از پایتخت‌های ایران به شمار می‌رفته. همدان همچنین میزبان جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی بسیاری بوده و به همین علت پنجمین شهر توریستی و گردشگری ایران شناخته میشود.
آرامگاه بوعلی سینا، گل اطلسی و شیر سنگی همدان از نمادهای این شهر تاریخی به شمار می‌رود. آرامگاه بوعلی سینا به عنوان یکی از اصلی‌ترین نمادهای همدان، از نمادهای پیشینه فرهنگ و دانش جهان در ایران هم محسوب میشود. همچنین در همدان سالانه بیش از ۷۰۰ هزار گل اطلسی کاشته میشود و به همین علت به شهر اطلسی‌ها شهرت دارد. بی‌دلیل نیست که گل اطلسی را از دیگر نمادهای همدان می‌دانند. شیر سنگی هم که از نمادهای تاریخ باستانی همدان است، از دیگر نمادهای این شهر شناخته میشود.
۶. مشهد
مشهد پایتخت معنوی و مذهبی ایران است که سالانه بیش از ۲۷ هزار گردشگری داخلی و خارجی به زیارت از حرم امام رضا (ع) به این شهر سفر می‌کنند. به همین دلیل اصلی‌ترین نماد مشهد را می‌توان حرم امام رضا (ع) یا حرم رضوی دانست. حرم امام رضا در شهر مشهد، یکی از بزرگترین اماکن مذهبی در جهان به شمار می‌رود که مدفن امام هشتم شیعیان است. مسجد گوهرشاد هم از دیگر بناهای مهم پیوسته به این حرم است که آن هم به عنوان یکی از نمادهای شهر مشهد شناخته میشود.
۷. تبریز
تبریز یکی از بزرگترین شهرهای ایران به شمار می‌رود که به عنوان بزرگترین قطب اقتصادی آذربایجان هم شناخته میشود. تبریز از دیگر شهرهای تاریخی ایران است که قدمت آن به دوران اشکانی و ساسانی می‌رسد و در طول تاریخ فراز و نشیب‌های فراوانی را به خود دیده است. در زمان روادیان، اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، قراقویونلوها و آق‌قویونلوها، این شهر پایتخت سیاسی ایران بوده و حتی زادگاه ولیعهدان قاجاریان هم بوده است. بی‌دلیل نیست که تبریز را طولانی مدت‌ترین پایتخت سیاسی ایران می‌دانند.
به همین دلیل، تبریز میزبان آثار و جاذبه‌های گردشگری تاریخی فراوانی است که از میان آن‌ها ائل‌گلی، کاخ شهرداری و میدان ساعت به عنوان نمادهای شهر تبریز شناخته میشود. میدان ساعت و کاخ شهرداری که در مقابل یکدیگر قرار دارند، همراه با ایل‌گلی از مهم‌ترین گردشگاه‌های تاریخی تبریز به شمار می‌روند. اما در کنار آن‌ها، مرکز تجارت جهانی تبریز هم به عنوان یکی از اصلی‌ترین نمادهای این شهر شناخته میشود. این مرکز ۳۷ طبقه‌ای بزرگترین برج تجاری، خدماتی و گردشگری در ایران بوده و اولین مرکز تجارت جهانی در ایران به شمار می‌رود.
۸. رشت
رشت، شهر همیشه بیدار ایران، بزرگترین شهر گیلک‌نشین جهان است که در سواحل جنوبی دریای مازندران قرار دارد. رشت یکی از گردشگرپذیرترین شهرهای ایران شناخته میشود و به همین دلیل، هرساله میزبان مسافران داخلی و خارجی بسیاری است. از رشت با عناوین و لقب‌های بسیاری یاد میشود. برای مثال، رشت را شهر باران هم می‌نامند، چرا که بیشترین بارش را در سال دارد. همچنین از آن به عنوان یکی از شهرهای خلاق جهان در خوراک‌شناسی یاد میشود که زیر نظر یونسکو قرار دارد.
بااین‌حال، از میان تمام القاب و دیدنی‌های بی‌شمار در رشت، میدان شهرداری و کاخ شهرداری به عنوان نمادهای اصلی این شهر بارانی و شمالی شناخته می‌شوند. میدان شهرداری با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا و سنت پیترزبورگ روسیه، در دوره پهلوی طراحی و اجرا شده است. کاخ شهرداری هم در ضلع غربی این میدان قرار دارد که رشت را با آن می‌شناسند.
۹. قم
قم از دیگر شهرهای مذهبی و معنوی ایران محسوب میشود که از گذشته، به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم مورد توجه بوده است. قم هم مانند دیگر شهرهای ایران دارای عناوین و القاب متنوعی است. این شهر را همچون مشهد به عنوان یکی از پایتخت‌های معنوی و فرهنگی ایران می‌شناسند و آن را پایتخت فرهنگی جهان شیعه می‌دانند. همچنین، از آن با نام‌های حرم اهل بیت، شهر علم، استراحتگاه مومنین و دارالموحدین هم یاد میشود. اصلی‌ترین نماد شهر قم، حرم فاطمه معصومه است. این حرم که آرامگاه فاطمه معصومه دختر هفتمین امام شیعیان است، مهم‌ترین نماد شهر قم بوده و به همین دلیل بسیاری از ایرانیان و گردشگران خارجی از قم با نام این حرم یاد می‌کنند.
۱۰. کرمانشاه
کرمانشاه از دیگر کلان‌شهرهای ایران محسوب میشود. کرمانشاه هم تاریخ و قدمت بسیاری دارد و به همین دلیل، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران شناخته میشود. در این شهر جاذبه‌های گردشگری تاریخی و باستانی بسیاری وجود دارد که از میان آن‌ها، طاق‌بستان به عنوان نماد کرمانشاه شناخته میشود. طاق‌بستان مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌های متعلق به دوران ساسانیان است که ارزش هنری و البته تاریخی بسیاری دارد.
پس از طاق‌بستان، کتیبه بیستون، شوکا، درخت شیرین و فرهاد و نیلوفر آبی مقدس از دیگر نمادهای اصلی و مهم کرمانشاه شناخته می‌شوند. شوکا، کوچک‌ترین گوزن ایرانی است که نماد زیست محیطی ورزش کرمانشاه به شمار می‌رود. درخت شیرین و فرهاد یا درخت رحمت که حدود ۷۰۰ سال سن دارد، به عنوان یکی از نمادهای قدمت و عظمت کرمانشاه محسوب میشود. نیلوفر یا لوتوس آبی مقدس هم نماد شهر کرمانشاه و رنگ این گل هم رنگ نمادین این شهر است. این گل در سرآب نیلوفر در نزدیکی شهر کرمانشاه رشد می‌کند.
کلام آخر
شهرهای بسیاری در ایران با نمادهایی در ذهن و خاطره‌ها نقش بسته‌اند و نام آن‌ها در کنار نمادهای تاریخی یا فرهنگی‌شان به گوش می‌خورد. از بناهای تاریخی تا گل‌ها و ادبیات، هر کدام به نحوی نقش پررنگی به عنوان نمادهای شهرهای ایران برعهده دارند. در ذهن شما، کدام شهر با نماد ویژه‌ای نقش بسته؟
تألیف: لست‌سکند
